Wat is hooggevoeligheid?

Hooggevoeligheid (ookwel: ‘hoogsensitiviteit’ genoemd) betekent simpelweg: in hoge mate gevoelig. De afkorting HSP wordt in dit verband vaak gebruikt en staat voor Hoog Sensitief Persoon. Een HSP is iemand die gevoeliger is voor indrukken en prikkels dan gemiddeld; een zeer gevoelig persoon, een sterk sensitief persoon of hooggevoelig persoon.

Hooggevoelige mensen pikken veel meer signalen op uit de omgeving. Er worden veel meer prikkels opgemerkt en deze prikkels worden vaak op een dieper niveau verwerkt. Alles wordt intenser beleefd. Hooggevoeligheid is een eigenschap die in je karakter zit: je bent het of je bent het niet. Het is geen stoornis of aandoening en je kunt het ook niet ontwikkelen n.a.v. een gebeurtenis of opgedane ervaringen. Je kunt wél meer of minder ‘last’ hebben of je kunt er pas op latere leeftijd achter komen dat je hooggevoelig bent.

Volgens Elaine Aron – grondlegster van het begrip hooggevoeligheid – is 15 à 20% van de mensen hoogsensitief: dat is 1 op de 5 mensen!

Kenmerken van hooggevoeligheid bij kinderen
Voor hoogsensitieve kinderen geldt, dat elk kind anders is. Niet elk hoogsensitief kind of elk hoogsensitief persoon ervaart dus dezelfde ‘klachten’. Tóch zijn er gemeenschappelijke kenmerken waaraan je hoogsensitieve kinderen kunt herkennen. Hier heb ik een aantal van de vele kenmerken opgenomen.

Hoogsensitieve kinderen:

• merken kleine veranderingen sneller op;
• hebben een sterk ontwikkelde intuïtie;
• zijn heel creatief en fantasierijk;
• zijn beelddenkers en leren meestal visueel;
• zijn gevoelig voor:

• • plotselinge veranderingen
  • heimwee
  • harde geluiden
  • streng toegesproken worden (stemverheffing, bepaalde intonatie)
  • bepaalde kledingstoffen
  • felle kleuren
  • geuren

• zijn snel ontroerd;
• zijn zorgzaam en (zelf)bewust;
• verwerken de dingen op een dieper niveau, wat zich bijvoorbeeld kan uiten in het stellen van lastige vragen;
• zullen niet graag kijken naar gewelddadige beelden, “enge” poppen;
• voelen stemmingen en emoties van anderen sterk aan en nemen deze vaak over;
• hebben een groot rechtvaardigheidsgevoel;
• dromen en fantaseren veel;
• merken (veel meer) details en nuances op en zijn in staat de gevolgen van situaties al te overzien;
• raken makkelijk overprikkeld en geïrriteerd;
• hebben vaak verborgen talenten (die ze zelf onderschatten);
• vallen op doordat zij erg ijverig en wijs zijn, of juist teruggetrokken en verlegen;
• houden van stilte en rust, ookal geven ze die indruk niet.

Is mijn kind hoogsensitief? Of ben ik zelf hoogsensitief?
Wanneer een kind verschillende van bovenstaande kenmerken vertoont, is de kans groot dat hij of zij hoogsensitief is. Als ouder van een hooggevoelig kind, is de kans groot dat je zelf ook hooggevoelig bent. Dan voel je de spanning die je kind kan hebben goed aan en kan dat bij jou (ook) tot spanning of zorg leiden. Heb je het vroeger op school niet makkelijk gehad vanwege alle prikkels, ontwikkelingen of onrechtvaardigheid? Deze gevoelens zullen weer naar boven komen wanneer jouw kind door eenzelfde periode gaat. Hierdoor ga je je extra zorgen maken om je kind en dat is heel begrijpelijk, want het liefste zou je willen dat je kind niet dezelfde negatieve dingen mee hoeft te maken. Hou hierbij in gedachten dat jij niet jouw kind bent: je dochter of zoon is een uniek persoon in een andere tijd en in een andere situatie.

Hou daarom in de gaten welke emoties bij jou en jouw vroegere situatie horen in tegenstelling tot wat er NU bij jouw kind speelt. Hiermee voorkom je dat je jouw kind belast met emoties die niet van haar/hem zijn. Want ook hier zijn hooggevoelige kinderen juist uiterst gevoelig voor.

Voordelen van hoogsensitiviteit
Bij bovenstaande kenmerken en eigenschappen zou je bijna denken dat er weinig positiefs over hooggevoeligheid te melden is. Veel wordt onder het kopje ‘problemen, uitdagingen, last’ gezien. Daarom is het goed om te benoemen dat er juist ook veel voordelen bij hoogsensitieviteit horen.

Denk hier maar eens aan:

• sterk meevoelend;
• sterk meelevend;
• snel inzicht en goed prioriteiten kunnen stellen;
• snel aan kunnen voelen of iemand betrouwbaar is / of iemand bij jou past;
• doordenken en verbanden leggen;
• zeer scherp oog voor detail;
• intense beleving;
• intens genieten;
• heel alert (goed kunnen anticiperen);
• veel waar kunnen nemen in korte tijd;
• goed kunnen concentreren en focus kunnen houden;
• goed tussen de regels door kunnen lezen en hierdoor dingen kunnen waarnemen die niet worden uitgesproken;
• betrokken;
• begaan;
• gevoelig;
• gemakkelijk te inspireren

Omgaan met hoogsensitiviteit
Omgaan met emoties in het algemeen is voor veel mensen al ingewikkeld, laat staan wanneer deze emoties ook nog eens intens diep en ‘harder’ binnenkomen. Er is altijd hoop en er is altijd een manier om met nieuwe intense dingen om te leren gaan.

7 tips voor leven met hoogsensitiviteit:

1. zoek uit door welke omstandigheden je overprikkeld of geïrriteerd raakt

voor de één is dat: te veel of te lang hard geluid aanhoren, voor de ander is dat: te veel indrukken op school of in je werk. Daarna kun je dan bedenken wat hiervoor een oplossing zou kunnen zijn.

2. zoek uit wat nodig is om op te laden (uit te rusten):

wanneer je dit gevonden hebt: ruim bewust tijd in gedurende de dag of week. Bijvoorbeeld door een half uur alleen in een kamer te zijn, door je koptelefoon op te doen met fijne muziek, door een boekje te lezen. Zie dit als een vast onderdeel van je dag- of weekplanning.

3. buig negatieve gevoelens die je NIET verder helpen om naar positieve gevoelens die je WEL verder helpen

bijvoorbeeld: niet alles hoeft voor 100% perfect: je best doen is goed genoeg!

4. maak je hoofd leeg

door te springen op de grond of door buiten te wandelen, te rennen, te fietsen, te skeeleren of touwtje te springen.

5. hou je polsen een tijdje onder de stromende kraan.

vaak geeft dit ook in je hoofd een fris gevoel.

6. laat het weten wanneer je je niet prettig voelt omdat het te druk is in je hoofd:

andere mensen willen je misschien helpen of je tips geven, terwijl jij op dit moment gewoon even alleen wilt zijn. Op dat moment met elkaar in gesprek zijn, levert soms het tegenovergestelde resultaat op: het wordt nóg drukker in je hoofd. Of je raakt geïrriteerd en het gesprek neemt dan vaak – onbedoeld – een vervelende wending.

7. neem korte pauzes gedurende de dag

maak een kleine wandeling tijdens je school- of werkdag.

En neem ook juist gedurende de week, de maand, het jaar een pauze. Ga naar een park of het bos. Vaak is de natuur een uitstekende manier om te genieten en tegelijkertijd weer op te laden.